PREFACJA
Prefacja to pierwsza część modlitwy eucharystycznej, w której ma miejsce
konsekracja, czyli przemiana chleba i wina w Ciało i Krew Pana Jezusa. Nazwa „prefacja”
pochodzi od łacińskiego słowa praefatio i oznacza mowę wstępną lub mowę przed
zgromadzeniem. W całej modlitwie eucharystycznej właśnie prefacja wyraża najmocniej
Bożą chwałę. Rozpoczyna się ona od dialogu kapłana z wiernymi: „Pan z wami” – „I z
duchem twoim”. W ten sposób jest obwieszczana obecność Boga wśród swojego ludu.
Na początku modlitwy eucharystycznej jesteśmy wezwani do wznoszenia „w górę
serca”, ponieważ serce jest synonimem całego człowieka. Dlatego kapłan, wypowiadając to
wezwanie, unosi lekko ręce do góry, jakby chciał tym nieznacznym gestem „poderwać” serca
wiernych ku Bogu. Następnie celebrans wzywa nas: „Dzięki składajmy Panu Bogu naszemu”.
Te słowa wyrażają istotny charakter modlitwy eucharystycznej, czyli dziękczynienie za
wielkie dzieła, jakie Bóg dla nas uczynił. Odpowiedź wiernych: „Godne to i sprawiedliwe”,
oznacza potwierdzenie przez lud słów kapłana. Tutaj, w prefacji, wierni, nie sami, lecz pod
przewodnictwem kapłana, składają Bogu dzięki za dzieło zbawienia i za obfitość łask. Ten
dialog na początku prefacji jest znakiem jedności kapłana z wiernymi. Potem tekst prefacji
wymienia jedno z dzieł zbawczych Boga, za które chcemy w tej Eucharystii podziękować. Ta
część prefacji jest zależna od okresu liturgicznego, a więc jest zmienna, czyli inna jest
prefacja w Adwencie, inna w Wielkim Poście, inna na Wielkanoc, jeszcze inna w święta.
Prefacja kończy się wezwaniem, aby niebo, tzn. zastępy aniołów, oraz ziemia, czyli my sami,
jednym głosem wielbiły Boga. W tym momencie, jak podkreśla Konstytucja o liturgii świętej
(nr 8), łączy się liturgia ziemska z liturgią niebiańską.
„UŚWIĘĆ TE DARY”
Po prefacji i hymnie Sanctus, które są jednym wielkim dziękczynieniem, kapłan
odprawiający Mszę Świętą nawiązuje do niedzieli lub święta, a następnie wyciąga ręce nad
darami chleba i wina oraz wypowiada następującą prośbę: „Pokornie błagamy Cię, Boże,
uświęć mocą Twojego Ducha te dary, które przynieśliśmy Tobie, aby się stały Ciałem i Krwią
Twojego Syna, naszego Pana, Jezusa Chrystusa” (III ME). Wyciągnięte ręce kapłana z
dłońmi nad darami symbolizują zstąpienie na nie Ducha Świętego. Ta modlitwa nosi nazwę
epiklezy i pochodzi od greckiego słowa epiklesis oznaczającego „wołanie”, „przywołanie”,
„prośbę”, „zaproszenie”. Epikleza zawiera więc prośbę skierowaną do Boga Ojca o zstąpienie
Ducha Świętego na ofiarę zgromadzonych wiernych i o przemianę darów chleba i wina w
Ciało i Krew Syna Bożego.
Po konsekracji (przeistoczeniu, podniesieniu) kapłan odmawia epiklezę komunijną:
„Spraw, abyśmy posileni Ciałem i Krwią Twojego Syna i napełnieni Duchem Świętym, stali
się jednym ciałem i jedną duszą w Chrystusie” (III ME). Modlitwa ta zawiera prośbę o owoce
Komunii Świętej, a pierwszym z nich jest jedność między Bogiem i Jego ludem oraz między
ludźmi. To także może się dokonać jedynie dzięki działaniu Ducha Świętego.
SŁOWA USTANOWIENIA
Kapłan opowiada krótko wydarzenie z Wieczernika, to znaczy ustanowienie
Eucharystii przez Jezusa Chrystusa. Ten tekst zawierają wszystkie liturgie Wschodu i
Zachodu już od III wieku. Od zawsze istniało w Kościele przekonanie, że Chrystus ustanowił
Eucharystię i że w czasie każdej Mszy Świętej czyni to samo, co czynił w Wieczerniku.
W czasie przeistoczenia substancja chleba i wina zmienia się w substancję Ciała i
Krwi Chrystusa. Natomiast wygląd chleba i wina, ich smak, pozostają takie same